Học tiếng Trung mà không học chữ Hán có được không?
Đó là trăn trở mà hầu hết người học tiếng Trung gặp phải trong suốt quá trình học tập tiếng Trung của mình. Vậy điều gì khiến cho chữ Hán khó đến vậy.
Đầu tiên, chữ Hán có quá nhiều chữ. Hiện chưa có thống kê chính xác về tổng số chữ trong hệ thống chữ Hán. Trải qua các giai đoạn lịch sử, đã có lúc, con số chữ Hán được ghi nhận đã lên đến con số 91.251 chữ. Để tiện cho việc sử dụng, sau rất nhiều lần sửa đổi, thẩm định, ngày nay Trung Quốc sử dụng bảng chữ Hán giản thể bao gồm 8.105 chữ chia thành 3 cấp độ. Cấp 1 có 3.500 chữ, đáp ứng nhu cầu dùng chữ của giáo dục cơ sở và phổ cập văn hóa. Cấp 2 gồm 3.000 chữ có mức độ sử dụng phổ biến chỉ kém cấp một. Biết 3.500 chữ cấp 1 là có thể đọc sách báo Hán ngữ hiện đại; tốt nghiệp tiểu học phải biết 3.000 chữ; công dân cần biết 6.500 chữ. Cấp 3 gồm 1.605 chữ thông dụng trong các lĩnh vực như họ tên, địa danh, thuật ngữ khoa học kỹ thuật và văn văn ngôn trong giáo trình ngữ văn trung-tiểu học, đáp ứng nhu cầu dùng chữ của các ngành có quan hệ mật thiết với đời sống đại chúng và phổ cập văn hóa. Thứ hai, Chữ Hán có quá nhiều nét. Đơn vị nhỏ nhất cấu tạo nên chữ Hán là nét. Trong 3.500 chữ cấp 1 chỉ có 3 chữ có 1 nét đó là chữ 一 [yi] (Nhất), chữ丨có bốn âm đọc [gǔn], [shù], [yī], [tuì], và chữ 乙 [yǐ] (Ất). Còn lại 19 chữ hai nét, 52 chữ ba nét, 116 chữ bốn nét, 158 chữ năm nét, 251 chữ sáu nét… có những chữ có số nét hợp thành lên tới hàng chục nét. Việc các nét sắp xếp rất phức tạp gây khó cho việc viết và phân biệt chữ. Đây là trở ngại lớn nhất dành cho những người học tiếng Trung. Thứ ba, Chữ Hán có quá nhiều đồng âm. Các chữ đồng âm dễ khiến người nghe hiểu nhầm ý, viết nhầm chữ. Ví dụ 怎么办 [zěn me bàn] (làm thế nào) dễ nhầm với 怎么拌 [zěn me bàn](trộn thế nào). Khi đánh chữ Hán bằng máy tính theo hệ abc, ví dụ chữ 事 [shì], sau khi gõ shi, màn hình hiện ra 79 chữ cùng âm, phải dò từ 79 chữ ấy để lấy ra chữ 事. Học tiếng Trung đã khó, dùng sao cho đúng và đầy đủ ý nghĩa lại càng khó. Cuối cùng, chữ Hán có nhiều chữ đa âm, đa nghĩa. Đa âm tức có ít nhất hai âm đọc. Sở dĩ nhiều chữ đa âm là do số chữ Hán tạo ra không đủ dùng, cho nên phải dùng chữ đã có nhưng gán cho nó âm đọc mới và nghĩa mới. Chữ đa âm chiếm khoảng 16,7% kho chữ Hán. Chữ nhiều âm nhất là 和 có 5 âm : [hé] (Hòa: hòa giải), [hè] (Họa: phụ họa), [huó] (Hòa: trộn, nhào), [huò] (Họa: 和稀泥 hòa giải vô nguyên tắc), [hú] (Hòa: Ù ván tổ tôm). Tưởng tượng xem, nếu không nhìn chữ chúng ta làm sao để hiểu ý của câu nói có chứa các từ đa âm, đa nghĩa này?
Những điều đã kể trên ít nhiều gây ra tâm lý lo sợ cho những người đã, đang và sẽ học tiếng Trung. Nhưng cũng đừng vì những khó khăn trên mà từ bỏ việc học, thậm chí nên lấy đó làm động lực để học thật tốt. Hãy thật kiên trì với mục tiêu đã đặt ra, rồi sẽ đến ngày chúng ta được hưởng thành quả ngọt ngào. Còn bạn, điều gì khiến bạn ấn tượng nhất về chữ Hán?
